Showing results by author "Theódór Árnason" in All Categories

Eftir 7 ára vist hjá húsbónda sínum þótti Hans kominn tími til að halda heim til móður sinnar. Hans hafði verið trúr og dyggur húsbónda sínum sem færði honum vænan gullhnullung að launum. Með níðþungan gullhnullunginn heldur Hans af stað heim á leið. Á leiðinni hittir hann nokkra vegfarendur sem bjóðast til að létta byrðinni af honum. Hann bíður ekki boðana og skiptir gullhnullungnum út fyrir hest, hestinum fyrir belju og beljunni skiptir hann út fyrir grís. Svona heldur hann áfram þar til hann stendur eftir allslaus - laus við allar byrðar.

Í ævintýrinu um Systkinin fjalla Grimmsbræður um örlög ungra systkina sem búa með föður sínum og göldróttri stjúpu. Þau eiga sér þá ósk að komast út og upplifa hina víðu veröld en stjúpan sér við þeim og leggur yfir þau bölvun. Ævintýri Grimmsbræðra eru löngu orðin þekkt um allan heim enda verið þýdd á fleiri hundruð tungumál. Þjóðsögur Grimmsbræðra hafa tekið töluverðum breytingum í aldanna rás án þess þó að missa upprunalegan boðskap sinn.

Aldraður konungur hyggst arfleiða syni sína að konungsríki sínu eftir sinn dag. Úr vöndu er að ráða því kóngurinn vill síður gera upp á milli þeirra. Hann ákveður því að láta happ ráða og sendir syni sína hvern í sína áttina til að finna og færa honum fallegasta dúkinn. Kóngurinn kastar þremur fjöðrum upp í loft. Fyrsta fjöðrin bar til austurs, önnur til vesturs og sú þriðja fór beint upp í loft og féll þar niður.

Í ævintýrinu um Bláa ljósið segir frá hermanni sem leystur er undan herskyldu sinni við konunginn, slippur og snauður. Á vegi hermannsins verður kona sem aðstoðar hann og gefur honum að borða. Konan reynist vera norn í dulargervi sem krefst þjónustu hermannsins að launum. Eitt af verkefnum hermannsins í þjónustu nornarinnar er að fara niður brunn og sækja blátt ljós. Hermanninn grunar nornina um græsku og þykist ekki finna ljósið en heldur því fyrir sjálfan sig.

Aldraður faðir þriggja bræðra hyggst arfleiða einn þeirra af húsi sínu. Bræðurna þrjá langar alla að erfa hús föður þeirra en hann setur þeim ákveðin skilyrði sem þeir þurfa að uppfylla til að erfa húsið. Bræðurnir þrír velja hver sína iðn til að uppfylla skilyrði föður þeirra í von um að að hreppa hnossið. Ævintýrið um bræðurna þrjá fjallar fyrst og fremst um samlyndi, kærleika og sterk bræðrabönd. Ævintýri Grimmsbræðra eru löngu orðin þekkt um allan heim enda verið þýdd á fleiri hundruð tungumál.

Eftir að haninn og hænan höfðu farið á stúfana í hnetuleit og étið hvor sína fyllina af hnetum fóru þau að rífast um það hvernig þau ættu að komast heim. Þau voru pakksödd og nenntu ekki fyrir nokkra muni að ganga heim. Hananum tekst að snara önd fyrir öfurlítinn vagn sem hann hafði útbúið og þannig bruna þau af stað. Seint um kvöldið koma þau að gistihúsi og gestgjafinn samþykkir eftir töluverðar mótbárur að hleypa þeim inn. Það renna þó á hann tvær grímur þegar hann áttar sig á því hvernig í pottinn er búið.

Í ævintýrinu um Ríka manninn og fátæklinginn segir frá því þegar Drottinn, sem þá ferðaðist um meðal manna í jarðríki, fer í dulargervi og biður ríkan mann um næturgistingu. Sá ríki sér ekki fært um að hýsa Drottinn og vísar honum á dyr. Drottinn bankar þá upp á hjá fátæklingi sem býr á móti þeim ríka og er samstundis boðið inn. Drottinn launar örlæti fátæka mannsins með því að færa honum þrjár óskir.

Klaufa-Bárður var yngstur þriggja bræðra. Eldri bræðurnir tveir stríddu honum og skildu hann útundan. Eitt sinn, þegar eldiviðinn þvarr í kotinu, voru eldri bræður Bárðar sendir út í skóg til að sækja meira en báðir komu þeir tómhentir tilbaka. Bauðst þá Klaufa-Bárður til að fara út í skóg og sækja eldivið. Hefst þá mikil ævintýraför Klaufa-Bárðs þar sem kemur við sögu gamall maður, gullgæs ásamt konungi sem á sér þá ósk heitasta að koma dóttur sinni til að brosa og lofar hverjum þeim sem tekst það að giftast henni.

Fátækur malari ákveður að gefa einum af sveinum sínum mylluna sína, enda orðinn gamall og þreyttur. Sá skyldi hreppa hnossið sem færði honum besta reiðskjótann. Eldri sveinarnir tveir stinga þann yngsta af, enda töldu þeir hann óttalegan bjálfa og ekki verðugan þess að eiga mylluna. Aleinn og ráfandi um skóginn hittir sá yngsti, sem nefndur var Bjálfa-Björn, bröndóttan kött sem lofar að gefa honum þann besta gæðing sem hann nokkru sinni hefur séð. Í staðinn þurfi Björn að ganga í þjónustu hans næstu sjö árin.

Stjúpdóttir ríkrar ekkju stingur sig á snældu og missir hana ofan í brunn. Af ótta við að týna snældunni stekkur stúlkan ofan í brunninn og rankar við sér á grænni, blómskrýddri flöt. Stúlkan hittir vingjarnlega eldri konu sem býður henni húsaskjól gegn því að sinna heimilisstörfum. Þegar unga stúlkan óskar eftir því að fara aftur til síns heima launar konan henni ríkulega fyrir vel unnin störf og sendir hana af stað.

Þegar lítil fátæk stúlka heldur út í skóg til að afla matar fyrir hana sjálfa og móður hennar verður á vegi hennar gömul kona sem færir henni ofurlítinn pott. Pottinum fylgir töfraþula sem framkallar dýsætan og gómsætan graut handa þeim mæðgum. Eitt sinn ákveður móðir stúlkunnar að fara með töfraþuluna og borðar sig sadda af grautnum. Það fer þó ekki betur en svo að móðir stúlkunnar veit ekki hvernig hún á að fá pottinn til að hætta grautargerðinni með ófyrirsjáanlegum afleiðingum.

Í ævintýrinu um Skraddarann ráðagóða segir frá ungri drambsamri kóngsdóttur sem lagði gátur fyrir alla biðla sína en engum þeirra tókst að ráða þær. Þegar litla ráðagóða skraddaranum tókst hið ómögulega, að ráða gátu kóngsdótturinnar, varð uppi fótur og fit í höllinni. Kóngsdóttirin leggur því aðra þraut fyrir skraddarann sem nú þarf að dvelja í bjarnarbúri eina nótt. Komist hann lifandi frá þeirri raun mun kóngsdóttirin standa við orð sín og giftast honum. Nú reynir á ráðagóða skraddarann gegn birninum ógurlega.

Einu sinni var konungur sem þekktur var fyrir visku sína og speki. Á hverju kvöldi lét hann trúnaðarþjón sinn færa sér máltíð á lokuðum diski sem hann kaus að snæða í einrúmi. Þjónninn er forvitinn um þennan undarlega sið konungs og þegar hann kemst að hinu sanna um kvöldmáltíð konungs öðlast hann töframátt. Skyndilega skilur þjónninn öll dýrin í hallargarðinum. Þessi eiginleiki reynist mikill happafengur fyrir unga þjóninn sem lendir í útistöðum við konung og þarf að yfirgefa höllina.

Í ævintýrinu um Úlfinn og kiðlingana sjö þarf geitamamma að skilja kiðlingana sína sjö eftir eina heima þegar hún fer út í skóg að leita að æti. Hún þekkir vel hætturnar sem leynast fyrir utan og varar kiðlingana við lævísa úlfinum sem býr úti í skóginum. Kiðlingarnir lofa að gæta sín og hleypa engum inn um dyrnar nema mömmu þeirra. Ekki leið þó á löngu þar til barið var að dyrum og dularfull rödd kallar og reynir að lokka þá til að hleypa sér inn.

Sagan af héranum og broddgeltinum er ein af þessum klassískum sögum þar sem sannast hið fornkveðna: dramb er falli næst. Hérinn, sannfærður um yfirburða fótafimi sína hittir broddgöltinn á göngu. Hérinn gerir grín að stuttfætta broddgeltinum og reytir hann til reiði. Broddgölturinnn stingur upp því að keppa við hérann í kapphlaupi og útkljá þannig deilur þeirra. Hérinn samþykkir og tekur að auki veðmáli broddgaltarins um hver komi fyrstur í mark enda fullviss um yfirburði sína og sannfærður um að hann muni sigra kapphlaupið.

Einu sinni var fátækur viðarhöggsmaður sem átti einn son. Viðarhöggsmaðurinn átti sér þá ósk að pilturinn fengi góða og þarfa menntun svo hann gæti séð fyrir föður sínum í ellinni. Pilturinn fer í menntaskóla en tekst ekki að ljúka námi vegna fjárskorts og snýr því heim aftur. Dag einn þegar feðgarnir eru úti í skógi að höggva eldivið, ráfar pilturinn lengra inn í skóginn. Undir stóru eikartré finnur hann litla glerflösku og inni í flöskunni er skrýtið kvikyndi sem talar.

Í ævintýrinu um Fiðluleikarann furðulega segir frá hljóðfæraleikara sem leiðist óskaplega einveran í skóginum. Hann byrjar að spila á fiðluna sína og óskar í leið eftir félagsskap. Til hans koma úlfur, refur og héri sem öll eiga sér þá ósk heitasta að læra á hlóðfærið. Fiðluleikarinn kærir sig hins vegar ekki um félagsskapinn og þarf að finna leið til að losa sig við dýrin.

Tvær fyrir eina! Í ævintýrinu um Dvergana eru sagðar tvær sögur af dvergunum. Í þeirri fyrri segir frá fátækum skósmið sem fær aðstoð við skóviðgerðir sínar og áskotnast mikill auður og gæfa í kjölfarið. Í þeirri síðari segir frá fátækri og umkomulausri stúlku sem var í vist hjá góðu fólki. Hún finnur bréf þar sem hún er beðin um að aðstoða dvergana Hún verður við bón þeirra og aðstoðar þá um stund. Þegar hún hins vegar snýr aftur heim er ekki allt sem sýnist.

Flest þekkjum við ævintýrið um Þyrnirós. Kóngur og drottning höfðu lengi átt sér þá ósk heitasta að eignast barn. Þegar undurfögur dóttir þeirra fæðist er blásið til heljarinnar veislu. Til veislunnar bjóða þau völvum ríkisins en þar sem einungis voru til tólf gulldiskar í höllinni var þrettándu völvunni ekki boðið til sætis. Sú varð verulega ill við þessi tíðindi og lagði álög á nýfædda stúlkuna. Á fimmtánda afmælisdegi sínum skyldi hún stinga sig á snældu og falla í dá.

Þegar refurinn segir úlfinum frá því að maðurinn sé svo sterkur að ekkert dýr eigi roð í hann segist úlfurinn þurfa að sannreyna staðhæfingu refsins. Úlfurinn er sannfærður um eigið ágæti en þegar hann hittir veiðimanninn fer gamanið að kárna. Refurinn stingur af í bælið sitt og úlfurinn þarf einn að kljást við veiðimanninn. Ævintýri Grimmsbræðra eru löngu orðin þekkt um allan heim enda verið þýdd á fleiri hundruð tungumál.